Dus uw dokter heeft geconstateerd dat u last heeft van een hoge bloeddruk? Geen paniek! Een hoge bloeddruk is goed te behandelen en u bent absoluut niet de enige.
Een hoge bloeddruk wordt over het algemeen geconstateerd als uw bloeddruk de 140-90 overstijgt. De 140 staat voor de bovendruk, ook wel systolische druk genoemd en de 90 voor de onderdruk, ook wel diastolische druk genoemd. Voor mensen boven de 60 jaar is de norm iets hoger en wijkt de bloeddruk over het algemeen af als deze de 160-90 overstijgt.
Voor een te hoge bloeddruk bestaat helaas geen directe oplossing, maar door bewust om te gaan met uw gezondheid kunt u ervoor zorgen dat uw bloeddruk zal dalen naar een gewenst en gezond niveau. Uw dokter heeft u waarschijnlijk richtlijnen gegeven waar u zich aan zal moeten gaan houden; zoals het aanpassen van uw eetpatroon en regelmatige beweging. Ook is het mogelijk dat de dokter u medicijnen heeft voorgeschreven. Het is belangrijk dat u daarom de richtlijnen van uw dokter volgt.
Een hoge bloeddruk veroorzaakt over het algemeen geen merkbare lichamelijke klachten, waardoor het niet direct hoeft op te vallen. (Alleen een extreem hoge bloeddruk kan hoofdpijn en duizeligheid veroorzaken.) Nalatenschap hierin kan grote gevolgen hebben; hart- en vaatziekten zijn hiervan de meest voorkomende voorbeelden.
Een hoge bloeddruk wordt vaak veroorzaakt door een ongezond eet- en leefpatroon. Zoals weinig lichaamsbeweging, overmatig alcoholgebruik en roken, ongezond eten (veel zout) en stress. De één is hier meer gevoelig voor dan de ander. Vaak is deze ‘gevoeligheid’ erfelijk.
Het aanpassen van het eet- en leefpatroon
In geval van een hoge bloeddruk zult u uw levensstijl moeten aanpassen. Deze aanpassing gaat vrijwel altijd gepaard met het feit dat u gezonder zult moeten gaan eten. Bij een dieet voor iemand met een te hoge bloeddruk wordt de nadruk gelegd op de onthouding van zoute producten. Door zout wordt er meer water aangetrokken in de bloedstroom, wat de druk vergroot op het hart. Ook zult u extra voorzichtig moeten zijn met prefabriceerde maaltijden (bijv. magnetronmaaltijden en kant-en-klare diepvriesproducten), omdat deze vaak veel zout bevatten. Er zijn gelukkig genoeg producten met minder of weinig zout op de markt. Nadat u gewend bent aan de aanpassingen in uw eetpatroon zult u deze producten moeiteloos weten te vinden. In uw dieet wordt u ook gewezen op een gematigd alcoholgebruik. Een gematigde hoeveelheid bestaat uit één biertje of één glas wijn per dag (bij voorkeur nog minder). Roken wordt ten strengste afgeraden. Fruit en groenten worden daarentegen absoluut aanbevolen.
Sporten
In uw dieet streeft u naar een gezond gewicht. Sporten en beweging kunnen u hier absoluut bij helpen. Er zijn allerlei soorten sporten te verzinnen, maar cardio en krachttraining kunnen zeker snel resultaten boeken. Op sites zoals bijvoorbeeld Muscle-fitness zijn trainingsschema’s en tips te vinden. Naast afname van het gewicht zorgt beweging er ook voor dat de bloedvaten meer gaan openstaan en dat de hoeveelheid zout afneemt in uw lichaam, waardoor minder vocht wordt vastgehouden. Verlaging van de weerstand en verkleining van het bloedvolume zorgen beiden voor een verlaging van de bloeddruk. Het wordt over het algemeen aangeraden om vijf keer per week ongeveer 35 minuten te sporten. Afhankelijk van uw leeftijd en conditie kan uw huisarts een soort sport aanbevelen. Voor oudere mensen met een hoge bloeddruk, wordt bijvoorbeeld afgeraden om conditiesporten uit te oefenen, omdat de stress en de aanslag op het lichaam een averechts effect kan bewerkstelligen.
Het gebruik van bloeddruk medicijnen
Er zijn verschillende soorten medicijnen beschikbaar die worden gebruikt voor een hoge bloeddruk. Het kan dan ook best gebeuren dat uw dokter een aantal keer zijn voorschrift wijzigt, om zodoende het juiste medicijn of de juiste dosis voor u te vinden. Als u ongewone bijeffecten ervaart, dient u onmiddellijk uw huisarts of apotheker te raadplegen. In sommige gevallen, waar een patiënt een gezond dieet volgt en regelmatig sport, wordt besloten om medicatie te stoppen omdat de patiënt zijn bloeddruk op natuurlijke wijze laag houdt. Discipline hierin is dus bijzonder belangrijk. Om uw bloeddruk te monitoren kan een bloeddrukmeter u hiermee bijzonder goed helpen. Er zijn veel goede bloeddrukmeters die u kunt kopen waarmee u thuis uw bloeddruk kunt meten.
Heeft u weleens gehoord van het wittejasseneffect?
Wanneer men aan het wachten is op de dokter of verpleegster, voelt men zich vaak gespannen. Deze vorm van stress kan ervoor zorgen dat uw bloeddruk tijdelijk verhoogd wordt, met als gevolg dat de meting van uw bloeddruk een vertekend beeld weergeeft. Deze veelvoorkomende situatie wordt ook wel het wittejasseneffect genoemd. Het meten van de bloeddruk in een thuisomgeving voorkomt deze stress. Doctoren zijn zich uiteraard bewust van dit ‘effect’ en doen dan ook altijd hun best om de spanning weg te nemen tijdens de meting. Thuis meten is echter een goede remedie tegen het wittejasseneffect omdat u thuis ontspannener bent en comfortabeler kunt zitten.
Thuis uw bloeddruk meten: Een korte handleiding
Thuis uw bloeddruk meten biedt meerdere voordelen. Allereerst heeft u geen last van het wittejasseneffect (de stress die u opbouwt voor de meting bij de dokter, waardoor uw meting wordt beïnvloed). Tevens kan de dokter naar aanleiding van regelmatige metingen zijn voorgeschreven medicatie aanpassen en krijgt hij of zij een beeld van de gevolgen van uw eet- en leefpatroon op uw bloeddruk. Soms kan een dokter of verpleegster u een bloeddrukmeter uitlenen of verhuren, maar u kunt zelf ook een bloeddrukmeter kopen bij gespecialiseerde winkels.
De juiste manchetmaat kiezen
Bloeddrukmeters zijn verkrijgbaar in verschillende prijsklassen met verschillende functionaliteiten. Verder is het goed om te kijken of een bloeddrukmeter klinisch gevalideerd is. Let er bij het bestellen op dat u kiest voor de juiste manchetmaat (S: voor 17-22 cm bovenarmomtrek, M: voor 22-32 cm omtrek en L: voor 32-42 cm omtrek). De meeste bloeddrukmeters worden standaard geleverd met een Medium manchet.
Meerdere metingen per dag
Eenmaal in het bezit van een bloeddrukmeter, zult u merken dat bloeddrukmeters voor thuisgebruik veel gebruiksvriendelijker zijn dan men over het algemeen denkt. Om nauwkeurige metingen te krijgen, zal de dokter u waarschijnlijk vragen om meerdere metingen op een dag te doen. Meestal wordt geadviseerd om ’s ochtends en ’s avonds een keer te meten. Meet in de ochtend ongeveer een uur na het opstaan. Probeer om niet te eten vlak voor de meting.
Consistentie en metingen opschrijven
Wanneer u zelf uw bloeddruk gaat opmeten zijn er twee belangrijke zaken om te onthouden. Zorg ervoor dat u consistent bent in uw metingen en schrijf uw metingen nauwkeurig op. Wanneer u metingen noteert, zorg er dan voor dat u de datum, de gegevens en het tijdstip noteert. Het apparaat geeft twee soorten resultaten; de bovendruk/systolische druk (de druk die ontstaat als het hart ‘samentrekt’) en de onderdruk/diastolische druk (de druk die ontstaat als het hart ‘rust’.). Sommige bloeddrukmeters hebben uitgebreide geheugenopties, zodat u de data niet dagelijks hoeft over te schrijven. Een paar bloeddruk meters zijn zelfs aan te sluiten op de computer.
Door consistent dagelijks te meten, voorziet u uw dokter van waardevolle informatie en ontwikkelt u een routine, waarmee u op de hoogte bent en blijft van uw gezondheid.
Het belang van zelfmeten van de bloeddruk
Het zelf meten van bloeddruk wordt aanbevolen volgens de laatste Europese richtlijnen voor het behandelen van hoge bloeddruk. (1) Dit omdat uit klinische studies is gebleken dat zelfmeting van bloeddruk:
- betrouwbaarder is (2)
- beter de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten voorspelt (3)
- beter overeen komt met de mate van orgaanschade aan hart of nier (2)
dan de bloeddruk zoals gemeten in de huisartsenpraktijk of in het ziekenhuis.
De reden hiervoor is ondermeer dat aanwezigheid in het ziekenhuis of huisartsenpraktijk stress veroorzaakt (witte jassen effect) en omdat de meting op één bepaald moment altijd een momentopname, en dus niet betrouwbaar, is. Het witte jassen effect kan leiden tot overbehandeling van hoge bloeddruk. Dit laatste kan in sommige gevallen worden voorkomen wanneer zelf gemeten bloeddrukwaarden worden meegenomen in de beslissing wel of niet te behandelen tegen hoge bloeddruk (4).
Richtlijnen voor betrouwbaar zelf meten van de bloeddruk
Uiteraard is zelfmeting van bloeddruk alleen betrouwbaar mits het volgens de voorgeschreven richtlijnen wordt gedaan. Dit betekent:
- het gebruik van een apparaat dat is getest en goed bevonden door erkende internationale organisaties voor behandeling van hoge bloeddruk.
- Gemeten wordt volgens het schema zoals wordt voorgeschreven volgens de internationaal erkende richtlijnen.
Dit laatste blijkt een ingewikkeld schema, de bloeddruk moet namelijk als volgt worden gemeten: 7 dagen meten waarbij 2 keer ’s morgens tussen 06.00 en 09.00 uur en 2 keer ’s avonds tussen 18.00 en 21.00 uur.
Aan het einde moet het gemiddelde worden berekend waarbij de metingen van de eerste dag worden uitgesloten. Daarbij verdient het aanbeveling om eveneens het gemiddelde van de ochtend en avond metingen afzonderlijk te berekenen. (1)
Bronnen:
1. Parati G, Stergiou GS, Asmar R, Bilo G, de Leeuw P, Imai Y et al. European Society of Hypertension guidelines for blood pressure monitoring at home: a summary report of the Second International Consensus Conference on Home Blood Pressure Monitoring. J Hypertens 2008; 26(8): 1505-1526.
2. Verberk WJ, Kroon AA, de Leeuw PW. [Practical questions related to self-measurement of blood pressure]. Ned Tijdschr Geneeskd 2008; 152(10): 546-549.
3. Sega R, Facchetti R, Bombelli M, Cesana G, Corrao G, Grassi G et al. Prognostic value of ambulatory and home blood pressures compared with office blood pressure in the general population: follow-up results from the Pressioni Arteriose Monitorate e Loro Associazioni (PAMELA) study. Circulation 2005; 111(14): 1777-1783.
4. Verberk WJ, Kroon AA, Lenders JW, Kessels AG, van Montfrans GA, Smit AJ et al. Self-measurement of blood pressure at home reduces the need for antihypertensive drugs: a randomized, controlled trial. Hypertension 2007; 50(6): 1019-1025.